یادداشت روز | سوم

مارتین بوبر می گوید : هر گونه ارتباطی که میان من و دیگری پیوندی برقرار سازد ، بی گمان یک ارتباط دیالوژیکی است.

این جمله از بوبر برای ما یادآور همه آن چیز ها و یا آن اشخاصی هستند که با ما پیوندی را برقرار کرده و ارتباطی با ما دارند .

وقتی می اندیشم به رابطه دیالوژیکی خودم با کتاب می رسم

رابطه دیالوژیکی من با کتاب بر می گردد به اوان کودکی ، آن زمان که شاید حتی کتاب های مناسب سنم هم برای خواندن در دسترس نبود . و کتاب برای من فارغ از محتوای آن موجود کاغذی و ورق ورق بود که بوی خاصی هم که گاهی به کهنگی می زد از آن بلند می شد .

باری رابطه خودم با کتاب را دیالوژیکی می دانم چرا که من هم مانند بوبر این طور حس می کنم که هر کتابی را که باز می کنم و شروع می کنم به خواندن ، گویی روح و اندیشه نویسنده آن برابرم قد عَلَم می کند و مرا به دیالوگی فرامی خواند که مختص خودمان است. فقط من و نویسنده ایم …

در هر اثر گویی من به عنوان خواننده خود را موظف به درک اندیشه نویسنده می بینم و چالش هایی که در ذهن و کلمه های روی کتاب که همچون مورچه ردیف شده تا یک نظم را به عالم ِ من ببخشند ایجاد می شود .

این تجربه ناب دیالوژیکی برای من خِرَدی را به ارمغان می آورد که بفهمم کم مایگی دانسته هایم و نادانسته هایم تا چه حد است و روح نویسنده مرا تا ظریف ترین اشعه های ریخته شده از دیگ اندیشه به همراه می برد .

می گویم دیگ اندیشه و چرا دیگ ؟ چرا که به نظرم این ملموس ترین فضا و شی برای تناول ما انسان دو پا محسوب می شود و آن چه که روح از کتاب دریافت می دارد همین غذایی است که در دیگ اندیشه وجود دارد و پیاله ای از آن نصیب مان می شود.

باری در تجربه های من با کتاب برخی از نویسنده ها شاخص تر اند و تجربه دیالوژیکی با آن ها حال و هوای دیگری دارد .

این را زمانی فهمیدم که برخی کتاب ها کشش بیشتری در من ایجاد کردند . شاهین کلانتری همواره می گوید یکی دو کتاب هستند که برای آدم حکم آن سوگلی را داشته آن را می خواهی بارها و بارها بخوانی … اگر چه نویسنده نباید برداشت صرفا شخصی از یک کتاب داشته باشد و بگوید با آن ارتباط برقرار نکردم .

اما خب شاید این هم بر می گردد به همین سطح رابطه دیالوژیکی با هر کتاب ، مثلا این روز ها بیژن نجدی یا رابرت الکس جانسون یا جیمز هالیس خیلی دیالوژیکی تر اند برای من و شاید خیلی اخت تر باشم با آن ها و خیلی نویسنده های دیگری که روحشان را آنچنان در کلمه به کلمه هر کتاب گسترده اند که می توانی از هر واژه از هر عبارت کامی بگیری و غرق در لذت شوی .

پیوندی که با هر عنوان ، هر عبارت و هر نام ایجاد می شود خود یک دیالوگ پاک و بی غَش است که انسان را از خامی واژه ها می گذراند تا به پختگی فحوای کلام و اندیشه برساند .

اما شما بگویید با چه چیزی رابطه دیالوژیکی دارید ؟