پیش نوشت : این مقاله به مرور تکمیل می گردد
چگونه بهتر و موثر تر مذاکره کنیم ؟ شاید این سوالی باشد که همه شما یک بار هم که شده از خود یا دیگری پرسیده اید . بویژه زمانی که در موقعیتی قرار می گیرید که نیاز به صحبت و مذاکره بوده است . برای همین در این مقاله به 25 نکته کاربردی در این موضوع می پردازیم .
با این توضیح که این نکات، نکاتی عمومی برای تمامی افراد است . و من نگاه ویژه ای در هر نکته به چگونگی این اصول برای زنان خواهم داشت . و این به معنای این نیست که صرفا نکات مختص زنان است. بلکه بدین معناست که زنان در این موقعیت ها چطور ظاهر شده یا باید ظاهر شوند .
1- عادت بله گرفتن از افراد را ترک کنید
آنچه ما از مذاکره به ذهنمان متبادر می شود این است که به هزار راه درست و هزار بی راهه، با هزار قسم و آیه ، توسل به هر چیزی یک بله از طرف مقابل ستانده خیال خود و عالمی را راحت کنیم .
دریغا که این نوع رفتار در مذاکره جواب عکس داده اشخاص در برابرتان موضع دفاعی می گیرند .
زمانی را به خاطر بیاورید که اصرار شخصی باعث شده روی دنده لج بیفتید و اگر قلبن هم راضی به بله گفتن بودید، آن را پس زده موضع گرفته اید .
الان که این سطور را می خوانید می بینید که این برخورد برایتان آشناست .
انسان ها اگر تحت فشار قرار بگیرند به شکل ناخودآگاه به موضع دفاعی می روند . اما ما این را بواسطه علاقه مان برای گرفتن بله ، متوجه نمی شویم . همچنان دنبال راه حل می گردیم که از هر راه مستقیم و غیر مستقیم به آن برسیم .
شاید بگویید خب یعنی در مذاکره باید دنبال چه چیزی باشم ؟
اولین قدم شما باید اطمینان خاطر دادن به شخص مقابل باشد تا او را از لاک دفاعی خارج کرده بتوانید با او گفت و گو کنید .
زنان بخصوص آن دسته از زنانی که در دسته رابطه محور قرار می گیرند، عمدتا به دلیل اهمیتی که به روابط شان می دهند آن را در اولویت قرار داده هر کجا ببینند گرفتن بله ممکن است به آن ها و روابط شان آسیب زند، دست می کشند .
این نوع برخورد بویژه زمانی که طرف مقابل مرد باشد یا موضوعی که برای زن از درجه اهمیت بالایی برخوردار باشد می تواند حساس تر شود .
شاید زنان بواسطه نوع زیست و فرهنگی که در آن رشد کرده اند در مذاکره انفعالی عمل کنند و این فرصت را در اختیار طرف مقابل بگذارند تا او بله را بگیرد . اما نکته ای که حائز اهمیت است این است که زنان توانایی ایجاد جو اعتماد برانگیز را دارند.
و از آن جایی که صرفا به نتیجه نگاه نمی کنند ( بویژه زنان دسته ی رابطه محور ) برای همین مجموعه ای از شرایط را در مذاکره لحاظ می کنند . که این می تواند از جهتی مفید و از جهتی آسیب زا شود .
چرا که اگر طرف مقابل شخصی باشد که عادت به بله گرفتن در همان ابتدای مذاکره را دارد می تواند با دست گذاشتن روی نقاط ضعف زن به خواسته اش برسد .
لذا به عنوان یک زن در ابتدا بدانید که حاضر هستید تا چه حد امتیاز بدهید و مسئله را چگونه قرار است حل کنید .
شما مذاکره می کنید تا مسئله ای ، تعارضی حل شود این را فراموش نکنید .
2- نه به معنای شکست نیست
یکی دیگر از برداشت های اشتباه اشخاص در مذاکره که باید به آن به عنوان یک اصل کاربردی نگاه شود این است که نه ای که شما در ابتدای مذاکره می شنوید به معنای شکست شما در آن مذاکره و رابطه نیست .
در اغلب مواقع این نه به معنای “صبر کن ” ، ” من با این شرایط راحت نیستم” و … است . لذا یاد بگیرید که این نه را با خونسردی بشنوید . چرا که اگر توان مدیریت هیجانات خود را در خلال رابطه و مذاکره از دست بدهید ، ممکن است عواقبش جبران ناپذیر شود .
یاد بگیرید که نه پایان مذاکره نیست، بلکه آغاز آن است . و شما برای این مذاکره می کنید که تعارض و مسئله ای را حل کنید و با نه شنیدنِ ابتدایی تازه وارد گود شده اید .
اگر می بینید که نفس گرم شما همان ابتدای امر در آهن سرد ِ طرف مقابل تان نمی گیرد، ناامید نشوید چرا که اینجا نقطه شروع شماست.
شاید تلقی شکست بعد از شنیدن نه در زنان، جزو پرشمار ترین برداشت های آنان از مذاکره و گفت و گو باشد . لذا راحت پا پس کشیده ادامه نمی دهند . و چه بسا ماه ها و سال ها در موردش فکر کرده و آن را برای خود شخصی سازی نیز می کنند !
از این رو قبل از مذاکره و همین طور در حین مذاکره بارها به خود یادآور شوید که نه شنیدن شکست شما نیست . نقطه آغاز است و حال این آغاز ادامه همان مذاکره با آن شخص مورد نظر است و یا ادامه موضوع در شرایط و موقعیت دیگر و حتی با شخص دیگری است .
3- بله هدف نهایی یک مذاکره است
زمانی که شما برای مذاکره ی خود برنامه ریزی نکرده باشید و بدون تفکر قبلی و باری به هر جهت وارد شده باشید شروع، میانه و پایان را گم خواهید کرد .
یادتان نرود که هدف نهایی و پایان ماجرا گرفتن بله است . حال این که به اشتباه از ابتدا تمرکز را روی همین کلمه گذاشته اید .
در اغلب موارد گفتن نه باعث می شود که گوینده احساس امنیت، اطمینان و کنترل بر اوضاع داشته باشد. پس کاری کنید که نه بگوید !
از سویی طرف مقابل تان با گفتن چیزهایی که نمی خواهد محدوده اش را تعیین می کند و اعتماد به نفس و راحتی لازم برای گوش دادن به شما را بدست می آورد .
باری با یک برنامه ریزی، خاطر عنان گسیخته خود را آرام کرده و در ابتدای کار دنبال گرفتن بله نباشید. آن را به مرحله آخر بسپارید . بجای آن فضای امنی را ایجاد کنید که در آن طرف مقابل به آن چه شما می گویید گوش فرا دهد و به واقع شما را بشنود .
برای زنان برنامه ریزی جهت یک مذاکره موثر از نان شب هم واجب تر است ! از این رو قبل از ورود بدانید که چه می خواهید و قرار است چه امتیازی گرفته یا داده شود .
اگر موضع تان را مشخص نکرده باشید، بویژه زمانی که حس می کنید اولویت های شما در خطر هستند ( مثلا نابودی رابطه تان و … ) هیجانی تر تصمیم گرفته و فرصت بررسی تمام جوانب و ابعاد را از خود می گیرید . لذا با یک برنامه درست بله راهدف نهایی مذاکره تان قرار دهید .
4- در جهان مخاطب مذاکره کنید
متقاعد کردن دیگران به این معنا نیست که شما نشان دهید که چقدر باهوش، حرفه ای و یا قوی هستید .
این تله ای است که ممکن است خیلی از افراد در آن گرفتار شوند . آن ها بجای تمرکز بر خواسته ی طرف مقابل، رفتارش و عملکردش. صرفا روی خودشان تمرکز کرده و به ارائه خود می پردازند .
فراموش نکنید که جهان مخاطب با جهان شما متفاوت است . اگر فکر کنید که مخاطب به همان چیزی می اندیشد و همان چیزی را می خواهد که شما ، دچار اشتباه شده و چه بسا فرصت شنیده شدن خودتان را نیز از دست خواهید داد .
باری خودتان را محور مذاکره قرار ندهید بلکه بر طرف مقابل تمرکز کنید . جهانش را کشف کرده و ببینید تمایل آشکار و پنهانش در چیست .
به عنوان یک زن شما این قدرت را دارید که تمایلات پنهان و پیدای طرف مقابل را با همدلی و همراهی وی پیدا کنید .
با یاد آوری در مورد هشدار تله همدلی ! می توانید بدون گرفتار شدن در تله همدلی، جهان طرف مقابل را دیده و درک کنید و اطمینان خاطر به وی دهید که او را فهمیده اید .
و در این اثنا فرصت شنیده شدن خودتان را به وی بدهید .
5- تاکتیک های گوش دادن فعال را استفاده کنید
به احتمال زیاد تا به حال فراوان از گوش دادن فعال سخن شنیده اید . اینجا به مرور تاکتیک هایی می پردازیم که این مهم را برایتان تسهیل کند .
– مکث های موثر
– استفاده از عبارت های مشوق کوتاه ( مثل : بله، اوکی، خب و … )
– تکنیک آیینه ای ( تکرار مغز کلام طرف مقابل )
– برچسب زدن ( نام گذاری بر روی احساسات طرف مقابل و احساس همدردی با او . به طور مثال : من می فهمم که الان ناراحتی / عصبانی هستی / خشمگین هستی / و … شرایط ات را درک می کنم )
– توضیح ( چکیده ای از حرف های طرف مقابل را توضیح و تکرار کنید تا بفهمد درک می شود )
– خلاصه سازی ( توضیح + برچسب زدن = خلاصه . شما با تکرار چکیده حرف های طرف مقابل و برچسب زدن بر احساسش، خلاصه ای از آن چه بر جلسه گذشته را مرور کرده و به وی این را القاء می کنید که حواستان به صحبت ها و احساسات طرف مقابل تان هست . )
به عنوان یک زن از امروز در هر موقعیتی این تاکتیک ها را مرور کنید و ببینید تا چه میزان فعالانه می شنوید.
6- طرز فکر برد-برد همه جا جوابگو نیست
شاید اگر یک مذاکره کننده آماتور و تازه کار باشید با توجه به پیش زمینه ذهنی تان مذاکره برد-برد را بر انواع دیگر مذاکره ترجیح دهید . حالا اگر زنی با شخصیت رابطه محور باشید این ترجیح پررنگ تر نیز می شود.
باری طرز فکر برد- برد بد نیست. اما چیزی که عمدتا در آن نادیده گرفته می شود این است که این نوع طرز فکر در مقابل اشخاصی که اعتقادی به آن ندارند می تواند موجبات تضرر شما را فراهم کند.
مذاکره ای را در نظر بگیرید که شخص مقابل تان صرفا در فکر برد خود و تصاحب امتیازات حداکثری است . در این جا آیا تلاش شما برای ترغیب او به طرز تفکر برد-برد نتیجه خواهد داشت؟
مرغ او یک پا دارد … و همین موجب می شود استفاده از این رویکرد در برابر این شخص که رویکردش مبتنی بر برد- باخت است؛ خودتان را مهیای فریب خوردن کنید .
7- مصالحه نکنید !
شاید تعجب کنید ! اما بیایید اول ببینیم مصالحه به چه معناست ؟ در مصالحه شخص درگیر در فرایند مذاکره و حل تعارض حاضر است به بهای صرف نظر کردن از بخشی از خواسته ی خود، قسمتی از خواسته های طرف مقابل را تامین نماید.
مصالحه اغلب به معنای معامله بد است و معامله نکردن بهتر از معامله بد است .
ما مصالحه را به عنوان یک اصل مقدس اخلاقی دریافت کرده ایم. لذا این گونه به ما القاء شده است که مصالحه می تواند بهترین راهکار برای یک مذاکره باشد .
اما ما به این دلیل که این کار درست و اخلاقی ست آن را انجام نمی دهیم . بلکه مصالحه می کنیم زیرا کار آسانی ست و شهرت و اعتبار ما را حفظ خواهد کرد .
به نوعی مصالحه نوعی سرپوش گذاشتن بر یک تعارض و حل نکردن آن است . به امید این که خود به خود درست و حل شود !
ما اصولا به این خاطر سازش می کنیم تا در امان بمانیم . این مورد را زنان در تعارضات خانوادگی زیاد تجربه کرده اند …
8- سازش نکنید بخصوص اگر معامله تان بزرگ است
کریس واس یکی از برجسته ترین مذاکره گر های جهان در کتاب خودش به نام هرگز سازش نکنید می گوید : قانون ساده ای وجود دارد : هرگز سازش نکنید .
وی می گوید راه حل های خلاقانه عمدتا با کمی خطر، ناراحتی، سردرگمی و درگیری همراه هستند. اما همسازی و سازش هیچ کدام از این ها را ایجاد نمی کند .
شما باید به استقبال کارهای سخت بروید . در آن صورت است که معاملات بزرگ اتفاق می افتد و این کاری ست که مذاکره کنندگان بزرگ انجام می دهند .
جرئت مندی یکی از ویژگی زنان موفق است . آن ها می دانند که جرئت و جسارت آن ها فراتر از ترس هایشان است . لذا در هر سطح از مذاکره از شخصی تا کاری به جای اولویت قرار دادن سازش با جرئت مندی به دنبال روش های خلاقانه برای بدست آوردن سود حداکثری و رخ دادن اتفاقات بزرگ هستند.